Vai trò của quy trình sản xuất thông tin thống kê
Đối với hoạt động thống kê, quy trình sản xuất thông tin thống kê có vai trò rất quan trọng, là một công cụ linh hoạt trong việc chuẩn hóa các hoạt động, thống nhất cơ chế sản xuất thông tin thống kê, điều chỉnh công việc hợp lý để giảm thiểu lỗi công tác quản lý đối với quá trình sản xuất thông tin thống kê, giảm chi phí sản xuất sản phẩm thống kê và cải thiện chất lượng dữ liệu. Quy trình sản xuất thông tin thống kê được ban hành nhằm:
Mô hình sản xuất thông tin thống kê của Liên hợp quốc
Mô hình quy trình sản xuất thông tin thống kê (GSBPM) lần đầu tiên được phát triển năm 2008 do nhóm chuyên gia UNECE, Eurostat, OECD, dựa trên mô hình quy trình sản xuất thông tin thống kê của Thống kê New Zealand. Phiên bản 4.0 của GSBPM đã được phát hành vào tháng 4/2009. Sau đó, đã được cộng đồng thống kê chính thức toàn cầu chấp nhận và tạo thành một trong những nền tảng của thống kê hiện đại.
Phiên bản 5.0 của GSBPM được phát hành tháng 12/2013 và nâng cấp năm 2018 đã cải thiện tính nhất quán với Mô hình thông tin thống kê (GSIM) và Mô hình hoạt động của cơ quan thống kê (GAMSO). Những thay đổi chính ở phiên bản 5.0 như sau:
Phiên bản 5.1 hiện tại của GSBPM, phát hành tháng 01/2019, đã tương đối hoàn thiện, nhưng cũng có thể cần cập nhật trong tương lai do sự phát triển của sản xuất thông tin thống kê. Về cấu trúc, phiên bản 5.1 gồm ba cấp độ:
Quy trình bao trùm: Bao trùm lên toàn bộ 8 giai đoạn của GSBPM là các quy trình các công việc hỗ trợ liên quan. Các quy trình bao quát này bao gồm: Quản lý chất lượng; quản lý siêu dữ liệu; quản lý dữ liệu thống kê; quản lý dữ liệu về thực hiện quy trình (paradata); quản lý kiến thức; quản lý nhà cung cấp.
So với phiên bản 5.0 thì phiên bản 5.1 có một số thay đổi chính như sau:
Thực trạng quy trình sản xuất thông tin thống kê ở Việt Nam
Quy trình sản xuất thông tin thống kê cấp cao được ban hành theo Quyết định số 945/QĐ-TCTK gồm 7 bước: (1) Xác định nhu cầu thông tin, (2) Chuẩn bị thu thập thông tin, (3) Thu thập thông tin, (4) Xử lý thông tin, (5) Phân tích thông tin, (6) Phổ biến thông tin và (7) Lưu trữ thông tin. Căn cứ vào quy trình sản xuất thông tin thống kê cấp cao, Tổng cục Thống kê đã áp dụng quy trình này trong việc thực hiện các cuộc điều tra, tổng điều tra và quy định cụ thể trong các phương án điều tra giúp nâng cao chất lượng thông tin thu thập như: Phương án Điều tra doanh nghiệp năm 20191; Phương án Khảo sát mức sống dân cư năm 20192; Phương án Tổng điều tra dân số và nhà ở...Tuy nhiên, trong quá trình triển khai còn có một số hạn chế, bất cập sau:
Xuất phát từ vai trò quan trọng và hạn chế, bất cập trong việc triển khai quy trình sản xuất thông tin thống kê cũng như đòi hỏi phù hợp với các chuẩn mực quốc tế mới, thì cần thiết phải ban hành quy trình sản xuất thông tin thống kê phù hợp với chuẩn mực, thông lệ quốc tế và điều kiện thực tế của Việt Nam.
Hướng xây dựng Quy trình sản xuất thông tin thống kê
Trong phạm vi bài viết, tác giả đề xuất hướng xây dựng, áp dụng quy trình sản xuất thông tin thống kê ở Việt Nam với một số điểm chính như sau:
Về nguyên tắc xây dựng và áp dụng: Quy trình sản xuất thông tin thống kê được xây dựng phải: (1) Rõ ràng, chi tiết, dễ hiểu, hiểu thống nhất; (2) Đầy đủ, đúng thứ tự các bước thực hiện; (3) Đạt hiệu lực, hiệu quả cao nhất; (4) Kết quả của cả quy trình cấp dưới phải là kết quả của bước thực hiện trong một quy trình; (5) Bảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế và phù hợp với thực tiễn Việt Nam.
Về cách thức ban hành: Quy trình sản xuất thông tin thống kê nên bao gồm 2 loại: Quy trình sản xuất thông tin thống kê chung và Quy trình sản xuất thông tin thống kê riêng biệt áp dụng đối với mỗi hình thức thu thập thông tin thống kê (Quy trình sản xuất thông tin thống kê thông qua điều tra thống kê, quy trình sản xuất thông tin thống kê từ chế độ báo cáo thống kê, quy trình sản xuất thông tin thống kê thông qua việc khai thác, sử dụng dữ liệu từ hồ sơ hành chính cho mục đích thống kê). Trong đó, quy trình sản xuất thông tin thống kê chung là cơ sở để xây dựng, áp dụng quy trình sản xuất thông tin thống kê riêng biệt.
Quy trình sản xuất thông tin thống kê được ban hành độc lập với các quy trình khác áp dụng trong hoạt động thống kê như: Quy trình quản lý chất lượng, quản lý siêu dữ liệu, quản lý dữ liệu thống kê, quản lý dữ liệu về thực hiện quy trình (paradata), quản lý kiến thức, quản lý nhà cung cấp.
Về phạm vi áp dụng: Quy trình sản xuất thông tin thống kê nên được áp dụng trong hệ thống thống kê nhà nước (bao gồm hệ thống thống kê tập trung và thống kê bộ, ngành)./.
Nguyễn Đình Khuyến
Phó Vụ trưởng Phụ trách Vụ PPCĐ và quản lý chất lượng Thống kê - TCTK
Ý kiến bạn đọc
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn