Hải Phòng: Huy động tối đa nguồn lực, quyết tâm thực hiện thành công Điều tra dân số và nhà giữa kỳ năm 2024

Để tổ chức hiệu quả Điều tra DSGK -2024 trên địa bàn thành phố, Cục Thống kê thành phố Hải Phòng (viết gọn là Cục Thống kê) đã tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng ban hành Quyết định số 3242/QĐ-UBND, ngày 17/10/2023 về việc thành lập Tổ công tác thành phố (viết gọn là Tổ công tác) về Điều tra DSGK -2024. Ngày 12/12/2023, Tổ công tác đã xây dựng Kế hoạch số 01/KH-TCTTP để triển khai thực hiện Điều tra DSGK -2024 trên địa bàn thành phố. Cục Thống kê là cơ quan thường trực của Tổ công tác thành phố về Điều tra DSGK-2024.

Điều tra DSGK -2024 tại thành phố Hải Phòng có số lượng 845 địa bàn mẫu điều tra, ở 14 đơn vị quận, huyện, với khối lượng công việc rất lớn và phức tạp. Do thay đổi về phương pháp và hình thức thu thập thông tin so với kỳ điều tra trước, nên các công đoạn của cuộc điều tra được thay đổi theo hướng ứng dụng triệt để công nghệ thông tin, gồm: Lập và cập nhật bảng kê hộ, lưu trữ và sử dụng sơ đồ nền xã/phường; chọn mẫu hộ tự động; kiểm tra và duyệt số liệu trực tuyến. Vì vậy, phải huy động một lực lượng điều tra viên rất lớn, có trình độ để đáp ứng ứng yêu cầu về sử dụng thiết bị thông minh vào quá trình thu thập thông tin và các công việc khác...
 
Các hình thức thu thập thông tin điều tra đã được cải tiến theo hướng ứng dụng công nghệ thông tin – truyền thông. Sử dụng phiếu điện tử (CAPI) là hình thức thu thập thông tin chính của DSGK-2024, giúp nâng cao chất lượng thông tin qua quá trình kiểm tra tự động logic của phiếu điều tra, giám sát quá trình ĐTV đến hộ dân cư để phỏng vấn và minh bạch thông tin trong quá trình duyệt số liệu; rút ngắn quá trình xử lý thông tin.

Với mục tiêu không ngừng nâng cao chất lượng số liệu của cuộc Điều tra DSGK-2024, đáp ứng yêu cầu thông tin thống kê ngày càng cao của các cơ quan Đảng, Nhà nước ở Trung ương và thành phố trong việc đánh giá, dự báo tình hình phát triển kinh tế - xã hội; phục vụ công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của thành phố trong việc xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn và người dùng tin, Cục Thống kê đã huy động tối đa các nguồn lực để triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả cuộc điều tra theo đúng Phương án điều tra.

Tổ công tác Thành phố đã chỉ đạo, tập trung lực lượng triển khai khẩn trương, đồng bộ Kế hoạch cuộc điều tra. Trong 2 ngày 13-14/3/2024, Cục Thống kê đã tổ chức Hội nghị tập huấn điều tra DSGK-2024, gồm đại diện các Sở, ngành, đơn vị là thành viên Tổ công tác thành phố, Chi cục trưởng Chi cục Thống kê các huyện, quận và khu vực cùng đội ngũ giảng viên cấp huyện, giám sát viên các cấp. Tại Hội nghị tập huấn, các đại biểu đã được giới thiệu về các nội dung như: Nội dung chính của phương án Điều tra; các loại phiếu sử dụng trong thu thập thông tin Điều tra DSGK-2024; phiếu thu thập thông tin về người nước ngoài hiện đang cư trú trên lãnh thổ Việt Nam; Hướng dẫn cài đặt và sử dụng phần mềm CAPI phiếu điều tra, trang web điều hành tác nghiệp Điều tra DSGK-2024. Hiện nay, các Chi cục Thống kê các huyện, quận và khu vực triển khai các hội nghị tập huấn nghiệp vụ điều tra, sử dụng phần mềm CAPI và hoàn thành trước ngày 31/3/2024.

Căn cứ Công văn số 363/TCTK-VPTC, ngày 14/03/2024 của Tổng cục Thống kê về công tác tuyên truyền điều tra DSGK-2024, ngày 20/3/2024 Tổ công tác thành phố đã xây dựng Kế hoạch số 08/KH-TCTTP về việc  triển khai công tác tuyên truyền điều tra DSGK-2024 dưới nhiều hình thức: Sổ tay, khẩu hiệu, băng rôn, panô, lô gô, áp phích, file MP3 hỏi và trả lời về điều tra, trailer, các phóng sự phỏng vấn, tọa đàm trên đài Phát thanh và Truyền hình Hải Phòng, các Đài Phát thanh truyền hình 14 đơn vị quận, huyện, đồng thời, tuyên truyền trên các báo in, báo điện tử, cổng thông tin điện tử thành phố; Ủy ban nhân nhân các quận, huyện và trang thông tin điện tử của Cục Thống kê thành phố.

Cục Thống kê báo cáo và đề xuất với Ban Tuyên giáo Thành ủy tại công văn số 73/CV-CTK, ngày 20/03/2024 về công tác tuyên truyền cuộc Điều tra, đề xuất Ban Tuyên giáo Thành ủy: Cung cấp thông tin, tuyên truyền điều tra DSGK -2024 tại Hội nghị giao ban Báo chí trong tháng 3/2024 của Thành phố; chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí, Đài Phát thanh và Truyền hình đăng tải đưa tin và thực hiện một số bài viết, bản tin cũng như trách nhiệm của các cấp, các ngành, cũng như nghĩa vụ của người dân; Công văn số 76/CV-CTK, ngày 22/3/2024 gửi Sở Thông tin và Truyền thông quan tâm phối hợp, chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí, đài Phát thanh- truyền hình Hải Phòng đăng tải các nội dung tuyên truyền về cuộc điều tra do Cục Thống kê cung cấp, đồng thời thực hiện một số bài viết, bản tin tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa, nội dung cuộc điều tra; trách nhiệm của các cấp, các ngành cũng như nghĩa vụ của người dân trong hợp tác cung cấp thông tin cuộc điều tra này.

Để chuẩn bị cho cuộc Điều tra DSGK -2024, công tác lập bảng kê hộ là công việc rất quan trọng giúp hoàn thiện mạng lưới điều tra áp dụng CAPI trước khi thu thập thông tin. Công tác cập nhật sơ đồ nền, cập nhật xác định đúng địa bàn điều tra, tiến hành lập bảng kê toàn bộ danh sách các hộ của địa bàn được chọn mẫu điều tra. Các đơn vị thuộc Cục đã thực hiện tốt công tác cập nhật sơ đồ nền xã/phường, cập nhật địa bàn điều tra và lập bảng kê hộ đảm bảo thu thập đầy đủ thông tin về số nhà, số hộ, số nhân khẩu thực tế thường trú của hộ. Người cập nhật sơ đồ nền, cập nhật địa bàn, người lập bảng kê đều là người của địa phương, am hiểu địa bàn và tiếp cận hộ tốt, thuận lợi và đã từng tham gia Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019. Đến nay, công tác lập bảng kê của các đơn vị được thực hiện tốt, đảm bảo tiến độ quy định.

Công tác tuyển chọn điều tra viên, giám sát viên là người thực hiện và quyết định đến tiến độ, chất lượng của dữ liệu điều tra. Vì vậy, lực lượng điều tra viên (ĐTV), giám sát viên (GSV) được trưng tập, tuyển chọn là những người am hiểu về địa bàn điều tra và biết thông tin về các hộ sinh sống trên địa bàn điều tra, có đủ khả năng thực hiện công việc, có tinh thần trách nhiệm cao, tham gia đầy đủ các lớp tập huấn nghiệp vụ điều tra, tiếp thu tốt, sử dụng thành thạo và có thiết bị phù hợp (máy tính bảng, điện thoại thông minh), đảm bảo được tiến độ, chất lượng của thông tin thu thập.

Để tạo thuận lợi cho ĐTV và GSV sử dụng máy tính bảng, hoặc thiết bị di động để kiểm tra, giám sát và thu thập thông tin, Tổ công tác thành phố đã thiết lập mạng lưới cho ĐTV, thiết lập mạng lưới địa bàn điều tra để thực hiện nhiệm vụ cập nhật sơ đồ nền, danh mục thôn, địa bàn điều tra và bảng kê hộ; cho GSV công cụ kiểm tra, giám sát, trên trang thông tin điều hành tác nghiệp.

Với phương châm xử lý công việc đồng bộ và khẩn trương, đồng thời xác định chất lượng công tác tập huấn nghiệp vụ cho ĐTV và GSV các cấp đóng vai trò không nhỏ vào thành công của cuộc điều tra, vì vậy, công tác tổ chức tập huấn về công tác quản lý, lập bảng kê hộ, sử dụng công nghệ thông tin, nghiệp vụ đã được tổ chức từ cấp Thành phố đến cấp huyện, đặc biệt được chú trọng và thực hiện tốt. Công tác chuẩn bị tài liệu, bài giảng, hội trường, các phương tiện… được chuẩn bị chu đáo, đảm bảo truyền tải đầy đủ nội dung cho các đối tượng tập huấn.

Có thể khẳng định việc ứng dụng công nghệ thông tin vào các công đoạn của cuộc điều tra đã đưa đến nhiều lợi ích, cập nhật thông tin nhanh. Trang thông tin điện tử được thiết kế với các hướng dẫn rất chi tiết, cụ thể, kiểm soát hiệu quả các bước từ khâu lập bảng kê, chọn hộ mẫu, và có các kiểm tra về logic giữa các thông tin mà hộ cung cấp chuyển của bảng hỏi, loại bỏ được các lỗi thừa hoặc thiếu thông tin, cảnh báo được các lỗi nghi vấn, dễ sử dụng. Phục vụ tốt cho công việc kiểm soát, giám sát chặt chẽ lộ trình của điều tra viên; phát hiện lỗi logic kịp thời trong quá trình tác nghiệp, rút ngắn thời gian thu thập thông tin tại hộ; thông tin được tổng hợp nhanh, chính xác...

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện cuộc Điều tra DSGK-2024 có một số khó khăn cần được sự phối hợp của các cấp, các ngành, sự hưởng ứng của người dân trên địa bàn thành phố. Đó là, Hải Phòng là thành phố đông dân cư với nhiều khu công nghiệp lớn, đang tiến hành nâng cấp đô thị và các công trình phụ trợ nên các khu vực dân cư có sự thay đổi nhiều về nhà ở hộ dân cư, các hộ bị giải tỏa được bố trí vào các khu tái định cư, hoặc tạm lánh đến nơi ở khác. Thực tế đó đã tạo không ít khó khăn cho công tác cập nhật sơ đồ, cập nhật địa bàn và công tác lập bảng kê.

Bên cạnh đó, trình độ ĐTV không đồng đều, một số điều tra viên lớn tuổi có kinh nghiệm, song khả năng tiếp thu cũng như sử dụng thiết bị điện tử còn hạn chế. Ở một số địa bàn xã, việc tiếp cận đối tượng cung cấp thông tin do địa bàn xa, nhiều hộ dân cư do tính chất công việc đi làm về muộn, hoặc vắng nên việc tiếp cận hộ gặp nhiều khó khăn, phải đi lại hộ nhiều lần mới khai thác được thông tin.

Dù còn nhiều khó khăn, song đến nay, công tác chuẩn bị cho cuộc Điều tra DSGK -2024 của thành phố Hải Phòng cơ bản đã hoàn thành. Với quy mô cuộc điều tra lớn, khối lượng công việc nhiều, phải huy động lực lượng tham gia đông và chủ yếu là lực lượng ngoài ngành Thống kê, toàn ngành Thống kê Hải Phòng quyết tâm thực hiện thành công điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024.